Gedeelte uit de: ‘Allegorie van Venus en Cupido’, een creatie van de 16de-eeuwse schilder Agnolo Bronzino.

Al is het maar omdat ik zelf behoor tot de bevolkings-groep ouderen, het onderwerp ouder-worden interes-seert mij al vele jaren. Dat is ontstaan tijdens het schrijven van mijn levensverhaal in 2003. ‘Ouder-worden’ is een levenskunstige activiteit die door oude-ren kan worden omarmd als kansrijk. Dit, ondanks het gegeven dat in onze huidige maatschappij ouderen vaak nog vooral worden bestempeld als ‘kwetsbare treurwilgen’ die vooral compassie en respect verdie-nen.

In haar boekje ‘Vrolijk verval’ hekelt Hedy d'Ancona (geb. 1937) de, wat zij noemt, ‘zachte uitsluiting’ van bejaarden. Zij wijst haar leeftijdgenoten op hun plicht om opgewekt iets van hun oude dag te maken. Nadat de oud-politica jarenlang opkwam voor de emancipatie van vrouwen richt ze zich nu op de emancipatie van ouderen. Ik wil dit boek graag aanbevelen! Het is onderhoudend geschreven en zaken rond ouder-worden en oud-zijn worden goed in beeld gebracht. 

De bevolking veroudert. Aan de ene kant is er de ontgroening door daling van het geboortecijfer en aan de andere kant is de levensverwachting op hogere leeftijd enorm toegenomen. De ouderen van nu en straks worden gemiddeld ouder en zijn gemiddeld langer vitaal dan voorheen. We worden ook anders oud: onze zelfredzaamheid en mogelijkheden om deel te blijven nemen aan de samenleving nemen toe. Ouder worden, dat gaat doorgaans ongemerkt. Totdat het terugkijken op de voorbije jaren vaker terugkomt. En je gaat je realiseren dat je nu anders in het leven staat dan voorheen. Zaken van vroeger die toen zo belangrijk leken, zijn dat nu veel minder. Tegelijkertijd stel je jezelf vragen die fundamenteler van aard zijn. Dat kan verwarren, maar kan ruimte geven. Ruimte om andere keuzes te maken dan vroeger. Kenmerkend voor ouder worden is dus dat het leven een andere betekenis krijgt. Waar in de eerste levenshelft veelal jeugdige nieuwsgierigheid en dorst naar geluk en status voorop stonden, krijgen in de tweede levenshelft zingeving en spiritualiteit een grotere nadruk. Ook lijkt het alsof je als oudere pas echt gaat beseffen dat het leven eindig is.

Dit wordt treffend verbeeld in de: ‘Allegorie van Venus en Cupido’, een creatie van de 16de-eeuwse schilder Agnolo Bronzino Hierboven zie je een gedeelte daarvan weergegeven. Eén van de figuranten, een oudere man, stelt Vadertje Tijd voor met een zandloper op zijn rug (op deze afbeelding niet te zien). Hij symboliseert de aanvaarding van de eindigheid. Een andere figurant, een radeloze oude vrouw (links-midden op de achtergrond), kan haar toenemende lichamelijke beperkingen en het zicht op de eindigheid niet verdragen. Ze kan daardoor haar leven niet op een creatieve manier inrichten en belichaamt de niet-verwerkte krenkingen van het ouder worden. 

Ik hoop dat ik door mijn website-aandacht voor ouder-worden kan bijdragen aan het op een kansrijke, positieve en creatieve wijze inrichten van het seniorenleven als een levenskunstige activiteit. Dit, zonder weg te kijken van de onontkoombare ongemakken die zich óók kunnen aandienen richting oud-zijn en met aandacht voor een te verdragen aanvaarding van de eindig-heid. 

Ouderen zijn doorgaans voorbij de vijftig wel zo'n beetje over hun top heen zijn. Maar ze heb-ben psychologisch en sociaal nog veel groeipotentieel in huis. Het gaat er om een goede match te blijven vinden tussen wat we kunnen en willen (onze competenties en talenten) enerzijds en wat de omgeving te bieden heeft anderzijds. Eigenschappen als autonomie, zelfmanagement en zelfsturing zijn fundamentele waarden om te kunnen overleven. En dat geldt dus ook voor ouderen! Dit alles zonder het ouder-worden te ontkennen en bijgevolg alles uit de kast te halen om er eeuwig jong uit te blijven zien. Natuurlijk, het is dikke winst dat ouderen langer fit blijven dan vroeger. Daarover geen misverstand!  Maar als jeugdigheid en fysieke fitheid obsessieve aandacht krijgen, dan overschaduwt dat wat ouderen wel bezitten en jongeren niet: een schat aan levenservaring en een rijkdom aan levenswijsheid. Ik zeg het nog maar 's: 'Jong zijn is voor beginnelingen; je kunt als oudere alleen een gevorderde willen zijn!' 

"Met fluwelen handschoentjes worden ouderen naar het randje geduwd" -

Hedy d' Ancona

Als je mij iets wil laten weten, dan kun je me mailen: h.v.veldhuijzen@gmail.com